محمد رسولی، نویسنده کتاب «ناسوخ» که منبع اقتباس فیلم کوتاه «ناسوخ» به کارگردانی اصغر عباسی است، درباره اقتباس در سینما، ویژگی‌های کتاب خود و این فیلم کوتاه بیان کرد.
به گزارش روابط عمومی انجمن سینمای جوانان ایران به نقل از خبرگزاری صبا، محمد رسولی، نویسنده، پژوهشگر، شاهنامه‌شناس، موسس موسسه فرهنگی، حقوقی بزرگمهر حکیم و نویسنده کتاب «ناسوخ» که فیلم کوتاه «ناسوخ» به کارگردانی اصغر عباسی از آن اقتباس شده است، در گفتگو با خبرنگار سینمایی خبرگزاری صبا درباره اهمیت اقتباس در سینما عنوان کرد: فرهنگ و هنر، بالاترین و بُرنده‌ترین سلاح ایران در طول تمدن و تاریخ خود است و در بین تمام ابعادی که از این فرهنگ و هنر می‌توان به آن اشاره کرد، ادبیات بارزترین‌های آن است؛ حال این ادبیات که یکی از جلوه‌های آن در نمایشنامه و فیلم‌‌نامه‌های فیلمهای سینمایی می‌تواند باشد، متاسفانه یکی از مستضعف‌ترین انواع استفاده از منبع ادبی ایران است.
وی ادامه داد: عموما در تمام کشورهایی که سینما و تئاتر به صورت حرفه‌ای در آن دنبال میشود، اقتباس از منابع ادبی یکی از اولویت‌های نویسنده‌های فیلم‌نامه و نمایشنامه است؛ اما متاسفانه در ایران کمتر به اقتباس از منابع ادبی معتبر و کتاب‌هایی که توسط پژوهشگران و نویسندگان نگارش شده است توجه میشود.
نویسنده کتاب «ناسوخ» با اشاره به این نکته که اقتباس به سینما رنگ ادبی می‌دهد، درباره ویژگی‌های یک فیلم‌نامه اقتباسی بیان کرد: با اطمینان می‌توانم بیان کنم که یک فیلم‌نامه اقتباسی، به مراتب می‌تواند از یک فیلم‌نامه غیر اقتباسی بهتر و تاثیرگذارتر باشد، زیرا فیلم‌نامه اقتباسی به پشتوانه اقتباس خود از منبع مستند و دقیق یک کتاب و پژوهش‌هایی که نویسنده کتاب صورت داده است، نگارش میشود و اجزا آن حساب شده‌تر و دقیق‌تر است؛ البته به نوع نگارش فیلم‌نامه هم بستگی دارد و ما مبنا را بر یک نویسنده حرفه‌ای فیلم‌نامه قرار می‌دهیم که بر تمامی اصول فیلم‌نامه نویسی و شخصیت‌پردازی تسلط دارد.
وی با بیان اینکه عموم فیلمهای اقتباسی موفق بوده‌اند، افزود: امکان دارد فیلم‌نامه خوب منجر به فیلم بدی شود، اما امکان ندارد که فیلم‌نامه بد به فیلم خوب منجر شود و یکی از شاخصه‌های یک فیلم‌نامه خوب، می‌تواند اقتباس از یک کتاب معتبر و ادبی باشد.
رسولی با تاکید بر لزوم ارتباط فرهنگ ادبی با بدنه سینمای ایران در ادامه به کتاب «ناسوخ» اشاره کرد و گفت: کتاب «ناسوخ» در ابتدا و در دو چاپ ابتدایی خود، به دلیل گریزی که به کتاب «بوف کور» صادق هدایت داشت، با عنوان «بوفی کور» منتشر شده بود، هم‌اکنون با عنوان جدید خود در بازار عرضه میشود و من در این کتاب که حجمی کمی هم دارد، قصد داشتم تاریخ چند هزار ساله ایران را در قالب یک سفر بیان و به اتفاق‌های مهم تاریخ ایران اشاره کنم.
این نویسنده درباره نام این کتاب اضافه کرد: در فرهنگ‌های لغت، کلمه «ناسوخ» به چشم نمی‌خورد و نزدیکترین واژه به «ناسوخ»، «ناسخ» است که به معنای نیست و نقض کننده است، یعنی هرچه هست را نابود و یا نقض می‌کند و حالا «ناسوخ» یک مرحله بالاتر از آن است؛ «ناسوخ» خودش هم نسخ و نقض شده است، یعنی در گذر زمان نه‌تنها همه چیز نسخ شده است، بلکه خود فاعل نیز نابود شده و به نوعی به قسمت‌هایی از تاریخ و تمدن ایران اشاره کرده‌ام که در گذر زمان به کلی از بین رفته است و کمتر کسی از آن مطلع است، یا به آن میپردازد.
رسولی درباره کتاب و فیلم کوتاه «ناسوخ» بیان کرد: یکی از ویژگی‌های کتاب «ناسوخ» که اصغر عباسی کارگردان فیلم کوتاه «ناسوخ» هم به خوبی این ویژگی را با استفاده از خصیصه‌های ژانر در سینما، توانسته است برای مخاطب نمایش دهد، ابهام و فضای خیالی آن است و با توجه با سابقه درخشانی که اصغر عباسی در رابطه با ساخت فیلمهای اقتباسی و تاریخی در کارنامه خود دارد قطعا «ناسوخ» هم در زمره آثار پیشرو در حوزه ژانر خواهد بود. وی با بیان اینکه ورود به محور ژانر به معنای ضعف کتاب یا فیلم‌نامه نیست، بلکه اهرم فشاری است که مخاطب را برای تحقیق و تفکر درباره آن میپردازد و در کتاب عمیق میشود و به جرات می‌توانم بگویم فیلم کوتاه «ناسوخ» با وجود اینکه یک فیلم کوتاه ژانرمحور است و در ژانر تاریخی و سورئال متمرکز است، اما یک فیلم تاریخ مصرف‌دار نیست و می‌تواند حتی به عنوان یک منبع از آن یاد کرد.
وی با بیان اینکه کتاب «ناسوخ» با این چشم‌انداز که می‌تواند به عنوان منبع اقتباس در سینما قرار بگیرد، نگارش شده است و پس از این فیلم کوتاه، برای تولید فیلم بلند سینمایی «ناسوخ» هم توسط اصغرعباسی برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفته است، تصریح کرد: بیشتر داستان‌های این فیلم کوتاه و کتابی که از آن اقتباس شده است، درباره دوران‌ها و تاریخ‌های ناشناخته ایران است که من با تحقیق و پژوهش بر پایه شاهنامه فردوسی به آن‌ها دست یافته‌‌ام و تمامی آن‌ها را که شاید یک سفر بالغ بر 13 هزار ساله باشد، در دل سفر یک راوی برای مخاطب فیلم کوتاه و کتاب، بیان شده است؛ پیچیدگی برهه‌های تاریخی این کتاب، گریم‌ها و نوع طراحی‌های صحنه‌ای که به کار گرفته شده است، به قدری دشوار بود که کمتر کارگردانی توانایی درک بصری و تاریخی از این کتاب را داشت و خوشبختانه اصغر عباسی با دانش ادبی و سینمایی بالایی که دارد، توانسته به خوبی داستان این کتاب را به تصویر بکشد.
رسولی با تاکید بر اینکه کتاب «ناسوخ» یک نگاه علمی، دقیق، غیر متعصبانه و محققانه به تاریخ ایران و ایرانیان از 13 هزار سال پیش تا دوران معاصر دارد، توضیح داد: در این کتاب، قراردادهای ترکمنچای، گلستان، تخریب طاق کسری توسط اعراب و… آمده است، اما با وجود اینکه تلاش بر کوتاه و مختصرگویی در این کتاب بوده، بیشتر با استعاره و کنایه بیان شده است.
نویسنده کتاب «داستان باستان» و «مقالات شاهنامه» عنوان کرد: فیلم کوتاه «ناسوخ» بخشی از داستان کتاب «ناسوخ» است، اما نیم‌نگاهی به داستان کلی کتاب هم داشته و به صورت متمرکز از دوران حکومت «هوشنگ» که دوران استقرار ایرانیان در فلات ایران است تا دوران معاصر را در این فیلم کوتاه شاهد هستیم و با استفاده از ساختارهای نمایشی سینما در چند پلان، صدها و هزاران سال از تمدن و تاریخ ایران، روایت میشود.
وی افزود: «ناسوخ» با پشتوانه شاهنامه فردوسی نگارش شده و من معتقدم که تمام شاهنامه مبنای تاریخ است که اگر به این منبع عظیم ادبی ایرانی، با این نگاه توجه شود، در مییابیم که تاریخ ایران بالغ بر 13 هزار سال پیش بازمی‌گردد که من در حد توان خود به بخشی از آن و با نوع نگاه خود پرداخته‌ام، البته برای نوع روایت داستان این کتاب، از «بوف کور» صادق هدایت الهام گرفته‌ام و ضعف‌های آن را هم برطرف کرده‌ام.
محمد رسولی در پایان عنوان کرد: موسسه فرهنگی، حقوقی بزرگمهر حکیم، از تمامی کارگردان‌های فیلم کوتاه که علاقه دارند در حوزه اقتباس و به ویژه اقتباس در زمینه ادبی تاریخی، فعالیت کنند دعوت به همکاری می‌کند تا در حد توان خود، برای رشد در این زمینه از سینما و ادبیات ایران، گام بردارد.
لازم به ذکر است، اصغر عباسی تهیه‌کننده و کارگردان فیلم کوتاه «ناسوخ» که کارگردانی فیلم کوتاه موفق «رؤیای نیمه شب» را در ژانر تاریخی و فیلم‌نامه اقتباسی، در کارنامه خود دارد، بار دیگر به سراغ اقتباسی از یک کتاب تاریخی رفته است.
فیلم‌نامه این اثر که نسخه‌ای کوتاه از یک فیلم بلند سینمایی است روایتی مدرن و سیال ذهن دارد.
اصغر عباسی که تاکنون بالغ بر ۲۰ فیلم کوتاه داستانی و مستند را تولید و کارگردانی کرده است و جایزه بهترین فیلم کوتاه جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه کانادا را برای فیلم کوتاه «ستین» در کارنامه خود دارد، فیلم‌نامه «ناسوخ» را در فضای رئالیسم جادویی روایت می‌کند و می‌کوشد وجود فضایی وهم‌آلود و رؤیاگونه فیلم را به‌گونه‌ای به تصویر بکشد که مخاطب پابه‌پای شخصیت اصلی به قلمرو درونی قصه ورود کند.
قربان نجفی، سیامک ادیب و شیوا طاهری بازیگران فیلم کوتاه «ناسوخ»، محصولی از مؤسسه فرهنگی‌حقوقی بزرگمهر حکیم هستند.
عوامل فیلم کوتاه «ناسوخ» عبارت‌اند از:
نویسندگان: مصطفی بیرانوند، اصغر عباسی؛ تهیه‌کننده و کارگردان: اصغر عباسی؛ جانشین تهیه و مشاور کارگردان: محسن محمدحسنی؛ مدیر فیلمبرداری: مهرداد افراسیابی؛ طراح صحنه: حمیدرضا عامری؛ طراح لباس: مریم ناصری؛ طراح چهره‌پردازی: علی بهرامی‌فر؛ مدیر صدابرداری: حامد صمدزاده؛ برنامه‌ریز و دستیار اول کارگردان: محمدرضا نوری؛ منشی صحنه: آرزو قربانی؛ عکاس و تصویربردار پشت‌صحنه: نیما و سینا موسوی؛ مدیر تولید: نیما مجتهدی؛ مدیر تدارکات و جانشین تولید: مجید طالبی؛ مشاور رسانه‌ای: محمد کفیلی؛ مجری طرح: مآفیلم؛ محصولی از مؤسسه فرهنگی‌حقوقی بزرگمهر حکیم.
