سعید هاشم‌زاده، منتقد، کارشناس و مدرس سینما، با نقد و بررسی چهار فیلم کوتاه شانزدهمین جلسه فصل هشتم پاتوق فیلم کوتاه، به نقاط ضعف و قوت آن‌ها پرداخت.
به گزارش روابط‌عمومی انجمن سینمای جوانان ایران، شانزدهمین جلسه از هشتمین فصل پاتوق فیلم کوتاه، روز دوشنبه 9 مردادماه 1402 با نمایش 4 فیلم کوتاه ایرانی، «دریبل» به کارگردانی نازآفرین حسن‌پور و علی لاوری منفرد، «خانه هدی» به کارگردانی حامد قاسمی، «ضد یخ» به کارگردانی ابوذر پاک نژاد و «غیرقابل فروش» به کارگردانی مهرداد نادر، در پردیس سینمایی بهمن برگزار شد.
این جلسه مانند تمام جلسه‌های پاتوق فیلم کوتاه با اکران و نقد و بررسی چهار فیلم کوتاه همراه بود و پس از نمایش و در ابتدای شروع جلسه نقد و بررسی محمد قاسمی، مجری این جلسه از پاتوق فیلم کوتاه تهران ضمن خوش‌آمدگویی به حاضران در سالن و اشاره به اینکه مهلت ارسال آثار به چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران تا 20 مرداد 1402 تمدید شده است، سعید هاشم‌زاده، کارشناس ویژه شانزدهمین جلسه پاتوق فیلم کوتاه تهران را برای حضور روی سن دعوت کرد.
سعید هاشم‌زاده، منتقد، کارشناس، پژوهشگر و مدرس سینما به‌عنوان کارشناس ویژه شانزدهمین جلسه، پس از اکران آثار با کارگردانان فیلم‌های به نمایش درآمده و علاقه‌مندان و هنرجویان سینما که در سالن شماره 2 سینما بهمن حضور داشتند، به گفتگو نشست و آثار آن‌ها را از منظر فیلم‌نامه، ایده‌ها و تازه بودن نوع پرداخت فیلم‌نامه مورد تحلیل و بررسی قرار داد.
سعید هاشم‌زاده منتقد شانزدهمین جلسه فصل هشتم پاتوق فیلم کوتاه تهران درباره مجموع چهار فیلم کوتاه به نمایش درآمده، عنوان کرد: یکی از ایرادهایی که در بین این چهار فیلمی که با هم تماشا کردیم، برای من وضوح بیشتری داشت، قابل پیش‌بینی بودن آن‌ها بود. نمی‌دانم دلیل این اتفاق برای من، زیاد فیلم دیدن است، یا تکراری بودن ایده‌ها، من اسم این اتفاق را می‌گذارم الگوبرداری‌های کلیشه‌ای و تکراری و روایت‌های نخ‌نما شده در نگارش فیلم‌نامه است. زمانی که فیلم پیش‌بینی پذیر باشد، مثل این است که چیز تازه‌ای ندیده‌ایم و یک‌سری پلان، اکت بازیگر و دیالوگ‌های تکراری که در مقایسه با نمونه‌های قبلی خود، ضعیف‌تر هم هستند، می‌بینیم.
وی افزود: از بین چهار فیلم، سه فیلم دقیقا با ویژگی‌هایی ذکر کردم، تهیه و تولید شده بودند و من در زمان تماشای آن‌ها، دقیقه به دقیقه این درگیری ذهنی را داشتم که پیش‌بینی‌های من از فیلم‌نامه، پلان‌ها و دکوپاژ، درست است یا نه؛ که متاسفانه تمام اتفاقات پشت سر هم مرتب شده بود، نیازی به هوشمندی هم دارد و زمانی که الگوها کنار هم تکرار می‌شوند و فیلم‌ساز فیلم کوتاه از این الگو جلوتر حرکت نمی‌کند، با این وجود که توانایی این حرکت را هم دارد، نتیجه همین اتفاق می‌شود.
منتقد شانزدهمین جلسه فصل هشتم پاتوق فیلم کوتاه تهران عنوان کرد: بحث من درباره رونوشت است، چیزی که پرواضح است، این است که فیلم‌سازان ما قصد دارند مانند دیگر فیلم‌سازان و با الگوهای تکراری آن‌ها شوند؛ به عنوان مثال دو فیلم کوتاه «خانه هدی» و به ویژه «غیرقابل فروش» فیلم‌هایی هستند که نمونه آن‌ها در سینمای بلند و کوتاه ایران به تنها، بسیار تولید شده است، با همین نماها، با همین شخصیت‌پردازی‌ها و در پایان با همین پایان‌بندی؛ من در طول تماشای این فیلم‌ها منتظر بودم که نوع بازیگوشی کارگردانی و فیلم‌نامه‌ای یا هر اتفاق مثبت دیگر در قالب فیلم برای من رقم بخورد که فیلم‌ها را حتی در حد یک پلان از دیگر فیلم‌های نمونه قبلی خود، کمی متمایز کنند.
هاشم‌زاده درباره ویژگی فیلم‌سازهای جوان عنوان کرد: یکی از ویژگی‌های فیلم‌سازهای جوان ما این است که بیشتر به جای زیست کردن، فیلم می‌بینند؛ لازم به ذکر است که اشاره کنم، یکی از بهترین فیلم‌سازهای جوان ما که دیگر الان یک فیلم‌ساز پخته و میان سال است، شهرام مکری، یک بار گفته بود که همیشه در هر حالتی، در تاکسی، در سفر، قبل از خواب، در گوشی موبایل و در هر شرایطی فیلم می‌بیند و دوست دیگری هم با کنایه به او گفته بود که: «کی زندگی می‌کنی؟»، این شاید یک مزاح کوچک و شاید یک طعنه و کنایه به شهرام مکری و فیلم‌هایش باشد؛ ماسله اصلی ما این نیست، مساله این است که فیلم‌سازهای ما، رونوشتی از فیلم‌سازهای قبلی خود در سینمای کوتاه و بلند هستند؛ به قطع جای اشکال دارد.
وی در پایان مقدمه حرف‌های خود گفت: تمام ویژگی‌هایی که از فیلم‌سازها گفتم، این مساله را برای من مخاطب که کمی سینما دیده هستم، روشن می‌کند که فیلم‌سازهای جوان و تازه‌کار قصدی برای رشد و پیشرفت رو به جلو در قالب سینما ندارند.
فیلم‌ساز از نظر من فیلم‌ساز مولف است، منظور فیلم‌سازی است که مولفه‌های خودش را دارد، در آثارش یک نوع لحن، یک نوع نگاه، دیدگاه و ویژگی‌های منحصر به فرد را داشته باشد که به من نشان دهد، که این فیلم‌سازها در مقایسه با فیلم‌سازهای قبل از خود یک قدم جلوتر بروند.
سعید هاشم‌زاده درباره فیلم کوتاه «دربیل» ساخته نازآفرین حسن‌پور و علی لاوری منفرد عنوان کرد: من در مواجهه با فیلم‌ها از مرز بررسی داستان‌ها و روایت‌ها عبور کرده‌ام، همه ما شنیده‌ایم که داستان‌ها بارها تکرار شده‌اند و دیگر زمان نوع روایت است و بدعت و خلاقیت در بیان است که اثر فیلم‌ساز را متفاوت می‌کند؛ جولین اشنابل فیلم‌ساز آمریکایی است که در فیلم «لباس غواصی و پروانه» که یک داستان ساده و حتی تکراری دارد، نوع روایت فیلم را به گونه‌ای در پرداخت فیلم‌نامه و جاگیری دوربین تغییر داده است؛ به عنوان مثال فیلم درباره یک فرد معلول و ثروت‌مند است که تنها چشم چپ آن قدرت حرکت دارد و فیلم‌ساز 80 درصد روایت فیلم را در pov شخصیت اول مرد فیلم قرار داده است و این همان نوع خلاقیت، دیدگاه متفاوت و تغییر زاویه دید است. چنین مساله‌هایی باعث می‌شود که فیلم‌سازها با تغییر خط روایت خود می‌توانند یک داستان کلیشه‌ای را با نوع نگاه متفاوت‌تری برای مخاطب بیان کنند و این همان جایگاهی است که ما در سینمای کوتاه ایران به آن نیاز داریم.
وی افزود: «دریبل» یک مساله را برای ما مشخص نمی‌کند، مخاطب در مواجهه با روایت فیلم نمی‌داند که از بین کارکترها، کدام کارکتر محوریت اصلی را دارد.
در ادامه هاشم‌زاده درباره «خانه هدی» ساخته حامد قاسمی که از نظر او، پوستر بسیار ویژه‌ای هم دارد، با اشاره به اینکه، چیدمانی بودن فیلم‌ها یا به اصطلاح، حضور دست فیلم‌ها در قاب فیلم، یک لطمه بزرگ در فیلم است، توضیح داد: نکته‌ای که فارق از مسائل گذشته که درباره عموم فیلم‌ها مانند «خانه هدی» صدق می‌کند، درباره این فیلم، این نکته است؛ زمانی که در یک فیلم، قرار است شخصیتی مذهبی و حتی حزب‌اللهی را نشان دهیم، چه لزومی دارد از کلیشه‌های ریش و تسبیح استفاده کنیم؛ می‌خواهم درباره این نکته صحبت کنم که برای تیپ‌سازی شخصیت‌های فیلم هم باید ایده داشت و از سر خلاقیت و بدعت در شخصیت‌پردازی به یک نوع روایت متفاوت آن هم درباره ایده‌ای تکراری مانند «رحم اجاره‌ای» رسید.
هاشم‌زاده سپس درباره فیلم کوتاه «غیرقابل فروش» تصریح کرد: مطرح کردن مسائل مختلف و فشرده کردن آن‌ها در قالب یک فیلم کوتاه و البته حل نکردن آن‌ها، ما را در بین زمین و آسمان قرار می‌گذارد. این فیلم یک نمونه ژانر فلاکت است، فیلم نه از نظر فرم، داستان و خط روایت، هیچ حرفی برای گفتن ندارد.
سعید هاشم‌زاده در پایان درباره فیلم کوتاه «ضد یخ» ساخته اوذر پاک‌نژاد که به تهیه کنندگی انجمن سینمای جوانان ایران و بهروز افخمی تهیه و تولید شده است، عنوان کرد: فیلم‌نامه «ضد یخ» کامل‌ترین فیلم‌نامه این جلسه از پاتوق فیلم کوتاه است و این ظرفیت را دارد.
فصل هشتم پاتوق فیلم کوتاه با همکاری موسسه فرهنگی، تبلیغاتی بهمن سبز-پخش رویش، دوشنبه هرهفته، به غیر از تعطیلات رسمی، ساعت 15 تا 17:30 با نمایش آثار کوتاه و جلسه نقد و بررسی همراه مخاطبان فیلم کوتاه در پردیس سینمایی بهمن است.
