تحسین ایشبیلن در نشست تخصصی جشنواره «شبدیز» مطرح کرد: سینمای تعاملی؛ تأثیر فن‌آوری بر بیان سینمایی

شصت و دومین جشنواره ی منطقه ای سینمای جوان شبدیز روز دوم را با نشست تخصصی با عنوان شیوه‌های نوین در فیلم‌سازی مستند با حضور مستندساز و تهیه‌کننده و مدیر جشنواره‌ی ازمیر ترکیه(تحسین ایشبیلن) آغاز کرد.

به گزارش روابط عمومی انجمن سینمای جوانان ایران،  ایشبیلن در ابتدای این نشست به سیر تکاملی سینما و بیان سینمایی پرداخت و گفت: به واسطه‌ی تغییر ابزار، زبان و نگاه سینما هم تغییر کرده است و در نتیجه به بیان جدیدتری رسیده است. زمانی که تلویزیون نبود سینما و پرده‌ی سینما و در نهایت مدیوم سینما را داشتیم. از آنجا که  پرده‌ی سینما بزرگ بود، مدیوم‌های تعریف شده و پلان‌بندی و نوع روایت هم تغییر می‌کرد. با ورود تلویزیون (به علت نمایشگر کوچک‌اش) پلان‌بندی‌ها به ناچار تغییر کرد. در لانگ‌شات‌های تلویزیون تعاریف آدم‌ها تغییر می‌کرد و نامشخص می‌ماند. تکنولوژی نوع نگاه ما را تغییر داد. تلویزیون تغییرات زیادی را به زندگی‌ها وارد کرد ولی تغییرات حاصله از ورود کامپیوتر به زندگی‌ها بیشتر از آن بود.

تحسین ایشبیلن در ادامه به رابطه فیلم‌ساز و مخاطب اشاره کرد و با معرفی دو مستند «نانوک» و «جمهوریت بسته» که به فاصله‌ی ۹۰ سال فاصله از هم ساخته شده‌اند، تفاوت‌هایی که به واسطه‌ی قدرت گرفتن تکنولوژی ایجاد شده است، را تشریح کرد. وی در این باره گفت: در تعاریف کلاسیک کارگردان فیلم را می‌سازد و از فیلم به تماشاگر می‌رسد اما در مدیوم‌های تعریف شده‌ی جدیدتر فیلم بی‌واسطه‌تر به تماشاگر می‌رسد که از آن به‌عنوان “سینمای تعاملی” یاد می‌کنیم.

ایشبیلن در ادامه به مدیای جدید اشاره کرد و گفت: این مدیا بسیار گسترده است؛ از اینستاگرام تا فیس‌بوک، همه در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. در این نوع از مدیا ما تماشاگر صرف نداریم. بلکه کسی را داریم که با این مدیا کار می‌کند.

مدیر جشنواره‌ی ازمیر ترکیه در پاسخ به این پرسش که چرا مخاطبی که می‌تواند به راحتی مستندی را ببیند باید خودش را در داد و ستد با فیلم و فیلم‌ساز قرار دهد، تصریح کرد: در حال حاضر مخاطب نمی‌خواهد در موقعیت راحت‌تری قرار بگیرد و در واقع می‌خواهد که در پروسه‌ی جواب‌گیری شریک باشد. در حقیقت با مخاطبی مواجه‌ایم که بسیار خوانده است و به درکی رسیده که خواهان همراهی است.

وی افزود: اولین قدم این است که ما بفهمیم مدیای جدید با فرهنگ فیلم‌سازی چه ارتباطی دارد و شیوه‌ی استفاده از آن را یاد بگیریم،  نتیجه‌ی ارتباطی آن دو را بفهمیم و به کار گیریم.

تحسین ایشبیلن در ادامه به تعاریف کلاسیک خطی و غیر‌خطی در روایت‌های مستند و درام‌های داستانی پرداخت و گفت: اولین و اساسی‌ترین مبنای مدیای جدید وجود اینترنت است؛ در واقع این مدیا باید در بستر اینترنت اتفاق بیفتد. آفرینندگی شما به عنوان فیلم‌ساز به شما این اجازه را می‌دهد که در این مدیوم از همه چیز اعم از عکس،فیلم وگرافیک استفاده کنید و هر چیزی را خلق کنید. هر روزه نرم‌افزارهای جدید به این سیستم اضافه می‌شود و این در واقع به معنای خلق موقعیت بهتر و فرصت جدید تراست. ما به عنوان فیلم‌ساز راش‌هایی را در اختیار داریم که در تدوین بنا به ضرورت ناگزیربه حذف آن هستیم اما در این سیستم مخاطب و تماشاگر است که انتخاب می‌کند و پلان‌ها را مثل پازل کنار هم می‌چیند، اگرچه پرخطر است.

این سینماگر ترک درادامه نشست به تفاوت‌های این دو شیوه هم اشاره کرد و افزود:  از عمر خیام تا ناظم حکمت، ما قصه می‌گوییم در حقیقت این یک روند تغییرناپذیر است اما می‌خواهیم که شیوه را تغییر دهیم. واقعیت این است که مخاطب از تماشاگر مطلق بودن به انتخاب‌گری می‌رسد اما هنوز انتخاب‌های مارا ( فیلم‌ساز) انتخاب می‌کنند. روزی فرا می‌رسد که مخاطب ما انتخاب‌های بیشتر و جدیدتری خواهد داشت و به انتخاب‌های ما اضافه خواهد کرد. به این ترتیب درشیوه‌ی بیان ما به خاطر تکنولوژی و با کمک آن اتفاقات جدیدی رخ می‌دهد.

تحسین ایشبیلن در پایان به سوالات فیلم‌سازان حاضر در نشست پاسخ داد.

شصت و دومین جشنواره منطقه‌ای سینمای جوان « شبدیز» از تاریخ ۱۴ الی  ۱۷ اسفندماه سال ۱۳۹۷به مدت چهار روز در کرمانشاه در حال برگزاری است.

گزارش: عاطفه کریمی