پیمان فلاحی:
ژانر سینمایی هنوز برای ما قلمرو ناشناخته‌ای است

به‌گزارش روابط‌عمومی انجمن سینمای جوانان ایران به‌نقل از خبرگزاری میزان، پیمان فلاحی در گفت‌وگو با میزان درباره جدیدترین فعالیت‌های خود گفت: در حال حاضر کتابی با موضوع بازآفرینی واقعیت به پیشنهاد انجمن سینمای جوان برای تالیف در دست دارم. عنوان این کتاب را از «بازنمایی واقعیت» بیل نیکولز الهام گرفته‌ام. پرسش اصلی این کتاب آن است که در فرآیند تبدیل واقعیت به یک فیلم داستانی مهمترین مفاهیم، مسائل و چالش‌هایی که یک فیلمساز با آنها مواجه است کدام‌ها هستند، پاسخ‌های احتمالی فیلمسازان به اینها و شیوه ادراک و دریافت مخاطبان و واکنش صنعت سینما در قبال آن به چه شکل بوده است.

وی در همین رابطه ادامه داد: سینما از دیرباز و هنر بسیار پیشتر از آن رابطه دوسویه و پیچیده‌ای با واقعیت داشته و یکی از اضلاع هنر همین مسئله واقعیت بوده‌اند. تبار این رابطه و کنکاش در تبیین ارتباط میان واقعیت و هنر پیشینه بسیار دور و درازی دارد. اصلاً افلاطون بر مبنای همین رابطه بود که به تبیین ماهیت هنر پرداخت. یعنی برای او مهمترین مسئله هنر، رابطه‌اش با واقعیت بود. از آن زمان و حتی پیش از آن، تا کنون متفکران بسیاری به رابطه میان هنر و واقعیت پرداخته‌اند و نظریات بسیاری مطرح کرده‌اند.

پیمان فلاحی: چگونه یک داستان واقعی را به فیلم داستانی تبدیل کنیم؟

پیمان فلاحی در همین راستا افزود: این مسئله، یعنی مسئله امکان و چیستی رابطه میان هنر و واقعیت، نخست با تولد عکس (تصویر ثابت) و سپس با ظهور سینما (تصاویر متحرک) با چالش عجیبی رو به رو شد که پیشتر هرگز آن را تجربه نکرده بود. حالا یک دستگاه، یعنی دوربین، واسطه میان واقعیت و هنر می‌شود.

وی افزود: از همین جا بحث بر سر رابطه سینما با واقعیت، در اشکال مختلفی که در کتاب به آن اشاره خواهد شد، شروع می‌شود. از یک منظر رابطه فیلم با واقعیت را نه به دو راهی مستقل و مجزا از هم بلکه به دو شاخه در هم تنیده بازنمایی واقعیت و بازآفرینی واقعیت تقسیم می‌کنیم؛ بازنمایی را به سینمای مستند سپردیم و بازآفرینی را به سینمای داستانی.

پیمان فلاحی درباره چگونگی تبدیل یک داستان واقعی به فیلمی داستانی اضافه کرد: کتاب پیشِرو می‌خواهد مسائل همین حوزه دوم را بررسی کند اما چرا بازآفرینی واقعیت؟ چون مسئله بسیار مهم اما به همان اندازه کم کار شده و در ایران تقریباً کار نشده‌ای است.

این پژوهشگر سینماادامه داد: برای تبدیل یک رخداد، سلسله رخدادها و یا یک زندگی واقعی به فیلمی داستانی چه مسائلی مطرح می‌شوند، چه چالش‌هایی پیشِروی فیلمساز و چه وضعیتی پیشروی مخاطب اینگونه فیلم‌ها شکل می‌گیرد، مسائل هنری و حقوقی تبدیل زندگی یک شخص واقعی به اثری سینمایی کدام‌ها هستند و بسیاری موضوعات دیگر از جمله سوال‌هایی است که هر فیلمسازی که می‌خواهد در این حوزه ورود کند و یا هر فیلم‌پژوهی که می‌خواهد راجع به آن بنویسد برایش مطرح می‌شود. کتاب بازآفرینی واقعیت تلاشی است برای مرور و بررسی همین قسم مسائل و مفاهیم.

پیمان فلاحی درباره انتخاب فیلم‌هایی با این موضوع و چینش آنها هم اظهار کرد: انتخاب فیلم‌ها البته تابعی است از هدف اصلی و اهداف فرعی و سوالاتی که کتاب به دنبال پاسخ به آنها می‌گردد. در انتخاب این فیلم‌ها ملاک برای من این است که کدام فیلم یا فیلم‌ها احتمالاً به بهترین نحو ممکن مسئله ما را تبیین و توضیح خواهند کرد.

پیمان فلاحی: ژانر در سینمای ایران همچنان دست نیافتنی است

پیمان فلاحی توضیح داد: چنین کتابی با چنان اهدافی نمی‌تواند خود را به هیچ فیلمساز یا مجموعه یا ژانر بخصوصی محدود کند. آثار متنوعی در طول تاریخ سینما و در عرض پهنه جغرافیایی جهان مورد بررسی قرار گرفته اما قطعاً آثار فیلمسازان انجمن سینمای جوانان نیز مورد توجه ما خواهد بود چراکه تولیدات انجمن نیز خارج از فرهنگ فیلمسازی جهان نیست.

پیمان فلاحی مطرح کرد: با توجه به اینکه موضوع کتاب بسیار پیچیده و در عین حال کم کار شدهای است، تحقیقات گسترده‌ای می‌طلبد که فعلاً در همین مرحله تحقیقات هستم، قصد ندارم به خاطر ارائه سریع‌تر کتاب از کیفیت و دقت اثر بکاهم.

وی درباره بازآفرینی در سینما عنوان کرد: موضوع کتاب بازآفرینی واقعیت در سینمای داستانی است اما فیلم‌ها کجا واقعیت را بازآفرینی و کجا آن را بازنمایی می‌کنند؟ نسبت فیلم مستند با واقعیت و نسبت فیلم داستانی با آن چگونه است؟ مرز میان آنها کجاست؟ چه تشابهات و تفاوت‌هایی میان آنها وجود دارد و بسیاری پرسش‌های دیگر که پاسخ به آنها به ظاهر ساده اما به غایت دشوار است.

پیمان فلاحی در همین رابطه تاکید کرد: ظاهراً آنجا که دوربین بدون هیچ قصد قبلی سراغ سوژه یا رخدادی واقعی می‌رود و بی‌واسطه و حی و حاضر آن را ضبط و ثبت می‌کند، دارد واقعیت را بازنمایی می‌کند اما آنگاه که از طریق بازسازی رخداد و بهره گیری از بازیگران واقعیت مزبور را به تصویر می‌کشد، دارد کار بازآفرینی را انجام می‌دهد اما اگر از همان سوژه واقعی برای بازسازی یا باز اجرای زندگی خودش استفاده شود چه؟.

پیمان فلاحی درباره توجه به ژانرها افزود: ژانر مسئله بسیار مهمی در سینماست. نقطه تلاقی فیلمساز، مخاطب و صنعت سینما محسوب می‌شود و رابطه تنگاتنگی با اقتصاد سینما دارد. در شناخت و پرورش سینمای ژانر غفلت بسیاری کرده‌ایم که فقر ژانرهای فیلمی، چه در فیلم کوتاه و چه در فیلم بلند، بارزترین نشانگان این سندروم است.

این سینماگر جوان در همین رابطه افزود: با تمام اهمیت و شناخت نسبی‌ای که از آن داریم، ژانر هنوز برای ما قلمرو ناشناخته‌ای است، جایی که قلم نویسنده، دوربین فیلمساز و دست تهیه کننده برای ورود به آن می لرزد با این حال به مدد علم می‌توانیم به تاریک‌ترین پهنه‌ها و ناشناخته‌ترین سرزمین‌ها ورود کنیم؛ همایش مطالعات فیلم کوتاه می‌خواهد به سهم خود پرتویی از چراغ علم را بر این سرزمین ناشناخته بتاباند.

پیمان فلاحی: رشد سینما نیازمند حمایت متولیان فرهنگی است

این پژوهشگر سینما ادامه داد: سال‌ها پیش بذری به اسم انجمن سینمای جوانان ایران در این مرز و بوم کاشته شد، جوانه زد، رشد کرد و بالیدن گرفت و امروز به درخت تنومندی بدل شده که منشاء خدمات و آثار متعددی برای سینمای کشور شده،. حالا هم چند سالی است که بذر دیگری به اسم همایش مطالعات فیلم کوتاه کاشته شده که ان شاالله با حمایت همه جانبه و ارتقای بیش از پیش آن در آینده‌ای که دور هم نیست ثمرات این درخت ارزنده را خواهیم دید.

پیمان فلاحی خاطرنشان کرد: آنچه مهم است و نباید از آن غافل شویم استواری بر باور صحیح نگاه علمی به مقوله سینماست که تنها از این طریق خواهیم توانست به آینده‌ای مطلوب و مسیری هموار امیدوار بود. البته این تنها بخشی از کار است و برای دریافت نتایج عینی و ملموس چنین انتظاراتی نیاز به حمایت و سرمایه گذاری همه دست اندرکاران و متولیان هنری و سینمایی کشور است.