تحسین ایسپیلن از فیلمسازان مطرح ترکیه است که در سطح جهانی فعالیت میکند و در دو شبکه تلویزیونی به عنوان فیلمبردار و کارگردان مشغول به کار است. وی همچنین مدیر جشنواره فیلم کوتاه ازمیرترکیه است. این تهیهکننده ترک در جشنواره منطقهای سینمای جوان«شبدیز» که ۱۴ تا ۱۷ اسفندماه در کرمانشاه برگزار خواهد شد، دو نشست تخصصی با محوریت شیوههای نوین مستندسازی و نیز شیوههای جذب سرمایهگذار خارجی برگزار خواهد کرد. به این بهانه با وی گفتوگویی انجام شده که در ادامه میخوانید:
- در جشنواره «شبدیز» شما قرار است دو ورکشاپ برگزار کنید. بهطورکلی درباره چه چیزی صحبت خواهید کرد؟
تحولات تکنولوژیکی بر بیان سینما تاثیر میگذارند. برای نمونه پیش از ورود تلویزیون به زندگی، ما به نماهای عریض عادت داشتیم. همانطور که میدانید در سینما فیلمها بر روی پردهای بزرگ نمایش داده میشوند. اما وقتی با ورود تلویزیون صفحات نمایش کوچکتر شدند، ما شروع کردیم به ضبط نماهای بستهتر (کلوسآپ). از زمانی هم که اینترنت وارد زندگیها شد، کاربران اینترنت جای تماشاگران را گرفتند. به این ترتیب سینمای تعاملی انتظار ما را میکشد. چگونه و با چه نوعی از همکاری تهیهکنندهها و فیلمسازان از کشورهای مختلف میتوانند فیلم تولید کنند؟ شرایط و ویژگیهای هر کشور چیست؟ من میخواهم جواب این سوالات را یکجا بدهم.
- پیشتر در گفتوگویی فیلمهای ایرانی را متمایز خواندهاید و اینکه واقعا استایل خودشان را دارند. چه چیزی باعث این نگاه شما شده است؟
کشورهای زیادی نیستند که داری یک سبک سینمایی اصیل باشند. سینمای ایران یک روند را ایجاد کرده است. وقتی کسی آن را ببیند میتواند به شما بگوید : “این یک فیلم ایرانی است.” برای من این چکیدهای از فرهنگ انباشته شدهی هزاران ساله ایرانیاست که در فیلمهای امروزی جلوهگر میشود. ادبیات، موسیقی، نقاشی و سایرسبکهای هنری به سینمای ایران کمک میکنند. مبالغه نیست اگر گفته شود که سینمای ایران ضیافتی بصری از هزاران سال فرهنگ غنیاش است.
- فیلمهای کوتاه که در ایران ساخته میشوند عمدتاً در دسته فیلمهای هنری قرار میگیرند و بازگشت سرمایه در این گونه فیلمها دشوار است. به نظر شما آیا راهی وجود دارد که جنبه تجاری این فیلمها تقویت شود و درعین حال به جنبه هنری اثر خدشهای وارد نشود؟
این در حقیقت یک مشکل جهانی است. فیلمهای باکیفیت مفهومی و دارای بیان عمیق خریدار چندانی ندارند. در سراسر دنیا تقاضای زیادی برای این گونه فیلمها وجود ندارد. اما چیزی که باعث خوشحالیاست تغییر ذائقه مخاطبان است. بهویژه در کشورهای توسعه یافته مخاطبان این فیلمها روز به روز در حال افزایشهستند. هرچه بیشتر از این نوع فیلمها تولید کنیم، مخاطبان بیشتری به تماشای آنها مینشینند.
- شما علاوه بر مستندهای کلاسیک و قصه گو، به گروه سومی باعنوان مستند تعاملی اشاره میکنید. برای این مستندها چه ویژگیهایی قائلید؟
همانطور که قبلاً گفتم پیشرفتهای تکنولوژیک بیان سینمایی ما را تغییر میدهد. اما «قصهگویی» که از هزاران سال قبل وجود داشته، تغییری نمیکند. با هر سبک یا زبان سینمایی ، درنهایت شما یک قصه پردازید. سبک تعاملی برای شما فرصتهای بیشتری را فراهم میکند. وقتی قصهای را طراحی میکنید، پایانهای زیادی را برای آن پیدا میکنید؛ در بیان سینمایی کلاسیک، شما مجبورید یک پایان مشخص داشته باشید درحالیکه در بیان تعاملی شما میتوانید چندین پایان داشته باشید. به این ترتیب در اینجا کاربران شما میتوانند داستان را پیش ببرند. آنها دیگر تماشاگر صرف نیستند.
- به عنوان تهیهکننده فیلم موفقی از سعید نجاتی با نام «باران آهسته میبارد»، این تجربه را چگونه توصیف میکنید و آیا امکان تولید پروژههای مشترک دیگری بین فیلمسازان ایران و ترکیه وجود دارد؟
«باران آهسته میبارد» محصول کارگاه “Borkluce” است. ما فیلمسازان مختلفی را از کشورهای مختلف دعوت کردیم و به آنها یک موضوع دادیم و از آنها خواستیم داستان خودشان را با توجه به درکشان از آن موضوع خلق کنند. پنج فیلم ساخته شد و این فیلم ایرانی به مرحله بعدی رفت و جوایزی گرفت. ظرفیتهای خوبی در بین تهیهکنندههای ایرانی و ترک وجود دارد. من معتقدم با تولیدات مشترک میتوانیم به اهداف مختلفی دست پیدا کنیم. فیلم کوتاه برای شروع این نوع کارها مناسب است. ما شاهد بودیم که با حمایت اندک هم فیلمهای موفقی ساخته شد. معتقدم با تمرکز بر این موضوع، ما میتوانیم همچنان تولیدات بیشتر و بهتری داشته باشیم.