سیدصادق موسوی، مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران، در گفت‌وگویی مفصل با سایت روابط‌عمومی سازمان امور سینمایی از اقدامات انجام شده در انجمن در دو سال گذشته و برنامه‌ها و افق‌های پیش روی سینمای جوان و فیلم کوتاه سخن گفت.
به گزارش روابط‌عمومی انجمن سینمای جوانان ایران به نقل از وب‌سایت سازمان امور سینمایی، سیدصادق موسوی در این گفت‌وگو ضمن اشاره به اقدامات انجام شده در انجمن در دو سال گذشته و برنامه‌های انجمن برای حمایت از فیلم کوتاه و ارتقاء هر چه بیشتر این مقوله اعلام کرد: من مطمئنم هیچ عرصه‌ای، معادل فیلم کوتاه حضور و افتخارآفرینی نداشته است، نه در ورزش، نه در ادبیات، نه در تأتر، نه در موسیقی و نه در هیچ عرصه‌ای امکان ندارد شما ۹۰۰ حضور بین‌المللی ظرف یک سال در اقصی نقاط دنیا داشته باشید؛ مردم واقعاً نمی‌دانند، ۹۰۰ بار نام ایران و پرچم ایران به خاطر فیلم کوتاه در جهان برافراشته شده و نزدیک ۲۰۰ جایزه بین‌المللی گرفته‌ایم یعنی حضورِ بین‌المللی ما کم‌نظیر و افتخارآفرین است.
ـ در ابتدای مصاحبه می‌خواهم درباره برنامه‌هایی صحبت کنید که تاکنون به لحاظ رسانه‌ای به آن پرداخته نشده و مغفول مانده است؛ اینکه آیا انجمن در چشم انداز برنامه های خود در سال ۹۷ و سالهای بعد از آن، با توجه به شعار سال در راستای حمایت از کالای ایرانی، برنامه ای در راستای حمایتِ بیشتر از فیلم‌سازان جوان و ورودِ حرفه‌ای شان در بازار تولید و بازار کار دارد؟
قبل از هر چیز باید بگوییم انجمن سینمای جوانان چیست؟ البته همۀ کسانی که مخاطب این مصاحبه هستند این تعریف را می دانند، ولی یک بار دیگر خالی از لطف نیست که بگویم مطابق اساسنامه‌ای که انجمن سینمای جوانان ایران دارد درحقیقت بزرگترین بنگاهِ تولیدی فیلم کوتاه کشور و مرکز آموزش و کشف استعدادهای جوان در سراسر ایران است، نزدیک به ۴۰ سال از عمر انجمن می گذرد و خیلی از فعالیت های انجمن ثمربخش بوده و می شود گفت در تمام دهه ۶۰ و۷۰ بار عکاسی معاصر ایران به دوش انجمن سینمای جوان بود و انجمن در توسعۀ عکاسی معاصر ایران موفق بوده است. همینطور آموزش فیلم سازی در سراسر کشور که بیش از صد هزار نفر فارغ التحصیل تا به امروز داشته و با وجود ۵۸ دفتر و ۱۲ نمایندگی و در سال جدید تصمیم داریم افزایش نمایندگی ها را هم داشته باشیم.
ایضأ آموزش فیلم سازی در سراسر کشور که بیش از صد هزار نفر فارغ التحصیل تا به امروز داشته و به هر صورت انجمن سینمای جوانان به عنوان پرثمرترینِ نهادهای بعد از انقلاب، به نظر می رسد که به وظیفۀ خودش به خوبی عمل کرده، دانش آموختگانِ زیادی داشته و فیلم سازان کوتاه کشورمان درحضورهای بین المللی بسیاری توسط انجمن حمایت شده‌اند. به نظر می‌رسد انجمن درحقیقت مسیری را در سال های گذشته و دهه های گذشته آغاز کرده که امروز ادامه دادن آن کار سختی است به این معنا که یک زمانی دوربین‌های ۸ میلیمتری و امکانات فقط در اختیار انجمن بود و بچه هایی که می خواستند فیلم بسازند انحصاراً فقط از طریق انجمن می توانستند کار کنند ولی امروزه با استیلای تکنولوژی و امکاناتِ فنیِ مناسب ، ما با موجِ جدیدی از فیلم سازی در کشور روبرو هستیم که اتفاقاً خیلی خوب است، اتفاق بسیار مبارکی است یک فیلمسازی مستقلِ کوتاه در حال رشد و نمو است و انجمن هم به عنوان حامی و بانی تولید فیلم کوتاه بخشی از تولیدات را به عهده دارد.
سالی که گذشت اتفاقاتی برای انجمن سینمای جوان افتاد که خالی از لطف نیست آنها را عرض کنم اولین نکته این است که ساختمان ستاد مرکزی که نزدیک به ۵ سال در حال ساخت بود تکمیل و انجمن و ستاد مرکزی بعد از سالها یک ساختمان نوساز دارد با امکاناتِ مناسبت تری نسبت به سابق دارد، دوم اینکه ما مانند گذشته آموزشِ فیلمسازی را در سراسر کشور ادامه دادیم. در دفاتر گوناگون ما آموزش فیلم سازی به دو شکل وجود دارد یا دوره های کامل آموزش فیلم سازی است که دوره های ۷ ماهه است و با ارائه پایان نامه حدود ۹ ماه طول می کشد که شامل ۱۳ درس تخصصی است و یا آموزش تک درس هایِ مشاغل سینمایی است، ممکن است کسی فقط بخواهد تدوین گر شود یا تصویردار شود، آنها هم آنجا تک درس های سینمایی را آموزش می بینند و این در سراسر کشور اتفاق افتاده است. نزدیک به ۶۰۰ نفر مربی در سراسر کشور با ما کار می کنند که یک اشتغالِ خوبی هم برای مدرسین سینما توسط انجمن سینمای جوانان ایجاد کردیم و نزدیک به ۲هزار نفر هم هنرجویانی بودند که دوره های انجمن را گذرانده اند.
ـ این هم عرضیِ بخش آموزش با مدرسه ملی سینما در تخصیص بودجه و امکانات، انجمن را دچار مشکل نمی کند؟
نه، تفاوتِ جدی با هم داریم، ما در اقصی نقاط کشور از جمله در نقاط محروم و در شهرهایی که شما انتظار ندارید حضور داریم ولی مدرسه ملی سینما فقط در تهران حضور دارد.
ـ برخی از دفاتر و فعالان حوزه فیلم کوتاه اعتراضاتی به بودجه دارند و معتقدند بودجه فقط برای آموزش در تهران تخصیص پیدا می کند و مثلاً در شهرهای محروم، به عدم امکانات و کمبود رسیدگی معترض هستند و تصورشان این است که یک بخش آموزشی در یک جایی ایجاد شده و گرچه هر دو زیرمجموعه سازمان سینمایی هستند اما انگار از بودجه انجمن کاسته شده و این بودجه دارد صرف مسایل آموزشی مدرسه ملی سینما می‌شود. شما به عنوان مدیرعامل انجمن سینمای جوان آیا با این اعتراضات موافق هستید؟
نه موافق نیستم، چرا که درواقع ماموریت های دیگری برای مدرسه ملی سینمای ایران تعریف شده است که این ماموریت‌ها در برنامه جامع سینما نیز گنجانده شده است. درحقیقت موسساتِ هفت گانه ای که در سازمان سینمایی داریم هر کدام یک ماموریتی دارند و به شکل منظومه ای کار می کنیم. همه داریم کارِ تولید می کنیم به یک معنا ما و مدرسه ملی سینما کارِ آموزش می کنیم ولی تفکیکِ ماموریت هایی که صورت گرفته باعث می شود مشکلی نداشته باشیم و هر کدام در مسیر خود کار کنیم.
ـ پس می گویید بودجه انجمن سینمای جوان به سمت مدرسه ملی سینما نمی‌رود؟
نه، بودجه انجمن به مدرسه ملی سینما نمی رود. سازمان سینمایی تنها مرجعی است که کل بودجه را دریافت می کند و ردیف بودجه دارد و بعد براساس اعتباراتی که سالانه برای آن اختصاص داده می شود با موسساتِ تابعه خودش وارد عقد تفاهم نامه می شود و اعتباراتی را به آنها تخصیص می دهد. ما سال گذشته به طور جدی بودجه مان افزایش پیدا کرد. یعنی دریافتی ما بالاتر از انتظار بود و حمایت خیلی خوبی توسط سازمان سینمایی از انجمن سینمایی جوانان شد، حتی آن اوایل نگرانی هایی ایجاد شده بود که نکند میخواهند انجمن را تعطیل کنند و یا انجمن را با مرکز گسترش یا مدرسه ملی سینما ادغام کنند؟ نه تنها این اتفاقات نخواهد افتاد . امروز با اعتماد به نفس کامل از ادامۀ حیاتِ انجمن سینمای جوانان ایران صحبت می کنیم و امیدواریم بتوانیم دفاترمان را توسعه بدهیم و امسال نیت مان این است که مجموعه نمایندگی ها و دفاترمان به ۱۲۰ نمایندگی و دفتر برسد که در قالب تفاهم نامه هایی است که با اداراتِ کل ارشاد استان ها عقد شده و امیدواریم که بتوانیم ظرف چند ماه آینده همه را راه اندازی کنیم. البته نمایندگی ها وقتی تاسیس می شوند هزینه ای به انجمن تحمیل نمی شود به این معنا که ساختمان، پرسنل و تجهیزات را باید ادارات کل ارشاد هماهنگ کنند، ما الگوهای آموزشی، برنامه ریزی ها و فعالیت های تولید ی مان را آنجا ادامه خواهیم داد.
ـ در حال حاضر شیوه حمایت مالی انجمن از دفاتر خودش چگونه است؟ بودجه را مستقیم به دفاتر می‌دهید یا نه باید به استان بدهید و استان باید حمایت مالی کند؟
نه مستقیم با دفاتر خودمان کار می کنیم. انجمن سینمای جوانان نزدیک به ۱۸۵ نفر کارمند دارد که اینها در سراسر کشور حضور دارند و مستقیماً با ما عقد قرارداد می کنند، از انجمن حقوق می گیرند و به لحاظ تشکیلات ساختار هم زیر نظر انجمن سینمای جوانان ایران هستند. اگر اعتباری تزریق شود مستقیم از جانب ما تزریق می شود. ولی آنچه که مسلم است اداراتِ کل ارشاد استان ها می توانند و در بسیاری از موارد هم این لطف را دارند که به دفاتر انجمن سینمایی جوانان در سراسر کشور کمک می کنند، وقتی یک مدیر کلی به دفتر سینمایی شهر خودش کمک کند دارد برای منافع منطقه خودش و برای مسائل فرهنگی استان خودش تلاش می کند و ما هیچ چشم اندازی از دخالت های ستاد مرکزی در فعالیت های استانی نداریم و نمی بینیم، یعنی اگر یک اعتباری به دفتر سینمایی جوان فلان شهر کمک شود ما هیچ انتظاری نداریم که در ستاد مرکزی بیاید و می‌پذیریم که این اعتبارات باید کاملاً در منطقه خرج شود و به همین جهت الان در تفاهم با مدیران کلِ استان‌ها وضعیتِ بهتری داریم، درک مشترک تری داریم، تمام مدیران دفاتر ما که انتخاب می شوند به پیشنهاد مدیر کل انتخاب می شوند و به خاطر اینکه تعامل را افزایش بدهیم مدیران کل استان ها سه نفر را معرفی می کنند با روزمه هایشان می فرستند اینجا و ما با آنها گفتگو و مصاحبه می کنیم.تصورمان این است که هر چقدر بتوانیم ارتباطاتِ خودمان را با ارشاد استان ها توسعه بدهیم بیشتر می تواند به ما برای افزایش توان مان کمک کند.
راجع به آموزش، در سال گذشته این دوره های متعارف را برگزار کردیم. در حاشیه جشنواره فیلم کوتاه تهران ۲۰ نشست تخصصی برگزار کردیم که این برنامه ها به ۳۴ـ۲۰ معروف شد نشست های خوبی بود و مدرسین داخلی و خارجی آمدند، استقبال بی نظیر بود و جالب است بدانید که هیچ کدام از آنها رایگان نبود یعنی تمام افراد بایستی در کلاس ها ثبت نام می کردند و شهریه می پرداختند، خیلی با اشتیاق حضور پیدا کردند، انعکاس خیلی خوبی داشت تمام آن سخنرانی ها و جلسات و ورکشاپ ها در قالب یک کتاب منتشر می شود و بسیار آموزنده و موثر است، این یکی از فعالیت های آموزشی سال گذشته ما بود.
سال قبل تصمیم گرفتیم دفتر تهران را از قالب متعارفش خارج کنیم به این معنا که ما نمی خواهیم رقیب بخش خصوصی در آموزش باشیم، موسسات آموزشی بسیار زیادی در شهر تهران وجود دارند، تصورمان این نیست که ما هم لازم است همان مسیر را ادامه بدهیم، برای همین دفتر تهران را به عنوان دفتر آموزش ویژۀ خودمان گذاشتیم که پایلوتی داشته باشیم ببینیم که چگونه می توانیم مکانیزم های آموزشی جدیدی را تعریف کنیم و به همین دلیل کلاس های پایه را آنجا برگزار نمی کنیم، کارگاه های تخصصی که نام فعالیت هایش را «تجربه» گذاشتیم و فرض ما بر این است که فرصتی برای آموختن بیشتر و تجربه کردن بیشتر است در حوزۀ فیلم کوتاه.
یکی از مهمترین تفاوت های آموزش در انجمن سینمای جوانان با دیگر مراکز آموزشی این است که رویکرد ما تولید فیلم کوتاه است، ما نه آموزش گریم می دهیم نه آموزش بازیگری می دهیم و نه می-خواهیم فیلمساز سینمای بلند تربیت کنیم، ما درحقیقت با رویکرد تولید و آموزش فیلم کوتاه در سراسر کشور کار می کنیم که یک هویتِ کاملاً مستقل نسبت به سینمای بلند دارد.
ما می خواهیم لذتِ فیلمسازی را آموزش بدهیم.
ـ در سالهای گذشته عدم هماهنگی بین انتظارات از انجمن و برنامه های محول به انجمن دیده می شد ما در یک دوره ای شاهد بودیم مثلاً انتظارِ یکسری از مدیران یا بدنۀ مدیریت فرهنگی کشور از انجمن سینمای جوان تربیتِ فیلمسازِ حرفه‌ای برای تزریق به بدنۀ سینمای کشور بود، اما ماهیتِ سینمای جوان تربیت و فراهم کردن شرایط برای ورود جوانان علاقمند به حوزۀ فیلم سازی از دریچۀ فیلم کوتاه است. این موضوع در حال حاضر تا چه میزان می تواند محقق شود ؟ این یک مقدار سخت هم است ولی باید بالاخره به یک نقطۀ اشتراکی در مورد آن انتظار بیرونی و توانایی داخلی خود انجمن برسد.
واقعیت امر این است که ورود به سینمای حرفه‌ای در حال حاضر دو مسیر بیشتر ندارد، یا شما از طریق دستیاری کارگردانی می آیید یا به عنوان فیلم ساز کوتاه شما را می شناسند و سوابق تان را ارائه می دهید، بدون اغراق می شود گفت تمام کسانی که از بستر فیلم کوتاه وارد سینمای بلند شدند، فرهنگی تر و نخبه تر عمل کردند نسبت به کسانی که از دستیاری در سینمای بلند آغاز کردند. اگر عمدۀ آثاری که توسط این دوستان تولید شده است را ببینید، می بینید جسورتر، آوانگاردتر، فرهنگی تروجهانی تر است چون اینها همه پارامترهایی است که در فیلم کوتاه وجود دارد، فیلم کوتاه فرصتی است برای تجربه کردن و جسارت داشتن به خاطر اینکه شما با اقتصاد بسیار بسته و محدودی مواجه اید ولی در سینمای بلند و سینمای حرفه ای ما درحقیقت نمی توانیم به اقتصاد سینما بی توجهی کنیم باید به گیشه فکر کنیم باید به بازگشت سرمایه فکر کنیم و در بسیاری از موارد گیشه و در بسیاری مواقع بازگشت سرمایه یعنی کنار گذاشتن دغدغه های فرهنگی، ولی کسانی که فیلم کوتاه را تجربه می کنند، می آموزند و جلو می روند و گام برمی-دارند به مراتب خلاقانه تر حضور پیدا می کنند و اگر آنها به سینمای بلند راه پیدا کنند می بینیم آثارِ متفاوت تری را می سازند.
اما نهایتاً هدف ما این نیست، ممکن است خروجیِ فارغ التحصیلانِ انجمن ما یا فیلمسازانِ کوتاه کشور به سینمای حرفه ای راه پیدا کنند اما این هدف ما از تشکیل کلاس ها نیست ما درحقیقت ما می خواهیم لذتِ فیلم سازی را آموزش بدهیم، لذت کشف را آموزش بدهیم، ما انتظار نداریم هر کسی از انجمن سینمای جوان فارغ التحصیل می شود فیلم ساز شود.
انجمن سینمای جوان نمی‌خواهد فقط یک مرکز آموزش تکنیک باشد.
ـ یعنی شما به دنبال تربیت فیلم سازِ ایدئولوژیک نیستید؟ چون خیلی موارد بحث خروجی از انجمن یا هر کدام از بدنۀ مراکز دولتی سینما می آید بلافاصله بحث های ایدئولوژیک مطرح می شود یعنی تربیت فیلم ساز و چگونگی مدیریت خروجی آن فیلمساز. بین این بحث های ایدئولوژیکِ فیلم سازی یا کار کردن روی بحث تفکری هم در انجمن کاری انجام می شود؟
انجمن سینمای جوان نمی خواهد فقط یک مرکز آموزش تکنیک باشد، ما راجع به هستی شناسی و جهان‌بینی حرف داریم. برای ما مهم است که در نظامِ آموزشی و فرهنگی، بچه های ما راجع به سرزمین-مان چگونه فکر می کنند و از چه دریچه ای به جهان نگاه می کنند و چگونه می توانند مسائل فیلم کوتاه را پیگیری کنند. واقعیت امر این است که از یک فضای صرفاً خنثیِ تکنیک محور پرهیز می کنیم و انتظارمان هم این است که بچه های ایرانی و فیلم سازان جوان ما بتوانند فیلم سازانِ آگاهی باشند، فیلم سازانی باشند که عشق به وطن دارند، وطن دوستی و ایران دوستی دارند و فرهنگ خودشان را می شناسند، به باورهای ملی و مذهبی خودشان احترام می گذارند و به آینده با امید نگاه می کنند و در عین حال از بهترین تکنیک-ها هم برخوردار باشند. این را ما انکار نمی کنیم اگر ما داریم راجع به فیلم سازی صحبت می کنیم شاید دنبال کادرسازی برای سینمای ایران به آن معنای ایدئولوژیک که شما می گویید نباشیم ولی حتماً برنامه ما این است که بچه ها، نوجوانان و جوانان ما از چه دریچه ای به جهان امروز نگاه می کنند و آن حتماً به اثرِ هنری‌شان هم منعکس خواهد شد.
ـ ما در مورد تفاوت های ارائه خدمات آموزشی بین مدرسه ملی سینما و انجمن صحبت کردیم اما مدرسه ملی سینما براساس نوع تکنیکالی که آموزش می دهد و اساتیدی که آنجا هستند یکسری خروجی های موفق داشته است، آیا قرار است براساس تفاهم نامه های بین موسساتی که امضاء شده، و براساس برنامه جامع سینما، خروجی های موفق و نخبه ای که توسط مدرسه ملی سینما تربیت شدند در ادامه توسط انجمن مورد حمایت قرار بگیرند؟ در مورد این موضوع فکری شده است؟
بله مثلاً اگر احتمالاً راجع به فیلم «حیوان» صحبت می کنید اگر اشتباه نکنم دوستان ما قبل از اینکه در مدرسه ملی باشند فعالانِ انجمن سینمای جوان در آذربایجان بودند در سرزمین خودشان فعالیت می کردند .ما حتماً یک تعامل مشترک داریم یعنی اگر نیرو و استعدادی در انجمن پیدا شود حتماً مدرسه ملی به ما کمک می کند، اگر نیرو و استعدادی در مدرسه یافتیم حتماً ما هم کمک می کنیم. آنچه که برای ما مسلم است کشفِ استعدادها از تمام مکانیزم ها باید رخ بدهد، من به دوستان گفتم اگر یک فیلم سازی یک فیلم خوب ساخت، فیلمی ساخت که توانست جایزه های ملی و جهانی بگیرد و پارامترهای خوب و موثری را در تولید اثرش ملاحظه کردید او را معطل نکنید سریع با او برای تولید فیلم بعدی وارد گفتگو شوید.
ـ به این پارامترها اشاره کنید و مشخص کنید این پارامترها چیست.
من یک بحث مقدماتی راجع به سینمای بلند و سینمای کوتاه و نمایش خانگی عرض کنم، ما در سینمای بلند چیزی داریم تحت عنوان اکران عمومی، لذا اگر حتی جشنواره فجر هم نداشته باشیم باز سینمای بلند لطمه نمی خورد چون اکران عمومی دارد و اقتصاد و بودجه اش از آنجا تامین می شود و حتی دیده شدن و نقد آن هم در اکران عمومی می تواند انجام شود؛ در حوزۀ نمایش خانگی یا فیلم های ویدیویی هم باز می-بینیم که این سی دی ها در سوپرمارکت ها پخش می شود و سریال های موفق را مردم خریداری می کنند و می بینند علاوه بر این یک فرصت جدیدی هم برای آنها تحت عنوان VOD ها باز شده است که بسیاری از سریال ها یا فیلم های نمایش خانگی را در آن قالب می بینند ولی فیلم کوتاه هیچ کدام از اینهارا ندارد، نه اکران عمومی دارد و نه حضور در VODدارد و تنها محل حضور و بروز آن جشنواره هاست، برای ما اینگونه است.
بچه های فیلمساز کوتاه به هر ترتیب واقف و آگاهند به اینکه برای دیده شدن باید در جشنواره ها با هم رقابت کنند، ما در طول سال ۳ جشنواره منطقه ای در سراسر ایران برگزار می کنیم و یک جشنواره بین-المللی فیلم کوتاه که تقریباً بدون اغراق می شود گفت معتبرترین جشنواره فیلم کوتاه خاورمیانه است، ۳۵ سال از عمرش می گذرد سال گذشته ۱۱۷ کشور متقاضی حضور در جشنواره ما بودند، ۵۹۵۹ فیلم فقط از کشورهای خارجی به جشنواره ارسال شده است؛ این اهمیتِ جشنواره ما را نشان می دهد که ۶ هزار فیلمساز و ۱۱۷ کشور جهان خواستار حضور در جشنواره فیلم کوتاه تهران هستند.
ـ برخلاف اینکه ما در دو سه سال اخیر جو مطبوعاتی شدیدی علیه جشنواره های بدون خروجی مشخص در کشور داشته ایم اما هرگز دیده نشده که ایرادی به جشنواره های منطقه ای شما گرفته شود. برنامه شما برای جشنواره‌های منطقه‌ای چیست؟ قطعاً جشنواره های منطقه ای خیلی مفید است اگر شما این ۳ تا را ۵ تا بکنید باز هم هیچ ایرادی بر شما وارد نیست و حتی توجیحی برای گرفتنِ بودجۀ بیشتر هم است، انجمن برنامه ای برای افزایش این جشنواره ها دارد؟
به نظرم درگیری ۱۰ استان در جشنواره کفایت می کند، حدوداً ۱۰،۱۱ استان در هر جشنواره حضور دارند با توجه به سطحِ کیفی آثار فکر می کنم نیاز به توسعۀ آن نداریم. ما بتوانیم همین ۳ جشنواره را درجه ۱ برگزار کنیم و خروجی های خوب آن بتوانند به جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران راه پیدا بکنند، از نظر ما کافیست، با حداکثر صرفه جویی جشنواره های ما برگزار می شود یعنی جشنواره هایی که ما برگزار می-کنیم واقعاً بیشتر از ۲۰۰ میلیون تومان خرج آنها نمی شود، نیمی از آن را ما می دهیم و نیمی از آن را استان می دهد یعنی ما یک جشنواره ای با صد میلیون تومان برگزار می کنیم، صد میلیون تومان استان می گذارد، ۱۰ استان کشور شرکت می کنند این همه فیلم دیده می شود کلی ورکشاپ و کارگاه های تخصصی در کنار آن دیده می شود، صرفه جویی فراوان می شود و مثلاً هزینۀ ۳ تا جشنوارۀ منطقه ایِ فیلم کوتاه از طرف ما ۳۰۰ میلیون تومان می شود یعنی حدوداً هیچ و این نشان می دهد ما داریم کارِ فرهنگیِ دقیق می کنیم و دنبال ریخت و پاش نیستیم، اختتامیه عجیب و غریب برگزار نمی کنیم، کشف استعدادها و دیده شدن فیلم سازان جوان برای ما مهم است و پیشنهاد می کنم برای دانستن پارامترهای فیلم کوتاه به جشنواره ها دقت کنند، این ناشی از جشنواره زدگی نیست، در فیلم کوتاه جشنواره مهمترین محلِ رقابت و برزو استعدادهاست.
آنچه که در فیلم کوتاه ما همیشه با آن مواجه هستیم به غیر از بحث های فنی که وجود دارد ، عنصر غافلگیری، مانند زمان صحیح، استفاده از ظرفیت های بصری خوب و به هر حال اصولِ کلاسیک سینمای جهان هم است ولی مهمترین چیزی که من می توانم راجع به تعریف یک فیلم کوتاهِ خوب بگویم این است که نمی شود بلندش را ساخت، آنچه شما بتوانید فیلم بلندش را بسازید آن در ساخت فیلم کوتاه نبوده، این تفسیر من است و تربیتِ شخصی خودم را می گویم یک فیلم کوتاهِ درجه ۱ فیلمی است که شما نمی توانید بلندش را بسازید، باید با آن ضرباهنگی که فیلم کوتاه نیاز دارد از عنصر غافلگیری استفاده کنید و یک حرف بزرگ و جهانی بزنید، این چیزی است که ما در سینمای بلند و کمدی مان به آن اصلاً نیاز نداریم، سینمای فراغتی ما یک مسیر دیگری را طی می کند، فیلم کوتاه ما امروز یک سینمای فرهنگی، فرهیخته و جسوری را دارد تعقیب می کند.
به نظرم دیدن فیلم های برگزیدۀ جشنواره ها به بچه ها کمک می کند، آثار برگزیدۀ جهان و ایران را باید فیلمسازانِ کوتاه ببیند و بدانند ما راجع به چه مولفه هایی صحبت می کنیم، مجموعاً چه عواملی دست به دست هم می دهد تا یک فیلم کوتاه و درجه۱ ساخته می شود و من و شما را برای لحظاتی هم که شده درگیر خودش می کند.
باید بتوانیم VODها را در حوزه فیلم کوتاه فعال کنیم.
ـ یک دغدغه ای است که سالها وجود دارد دغدغۀ شیرین و همیشگیِ اکران است. یک اتفاقی در نوروز افتاد و آن اکران مجموعۀ فیلم های کوتاه در هنروتجربه بود، کارِ خوبی که نشان داد اگر دغدغه پشت اکران فیلم کوتاه باشد مردم می توانند با آن ارتباط برقرار کنند و حاصلش هم همان اکران های موفق و بلیت فروشی ای بود که در اکران های کوتاه اتفاق افتاد این دغدغۀ اکران برای فیلم کوتاه چه زمانی تمام می شود؟ چون دیده شدن فیلم کوتاه توسط مردم می تواند باعث دلخوشی کسانی باشد که در این عرصه فعالیت می کنند. برای این دغدغه فکری شده است؟
بله باید تجربه های جهانی را جدی گرفت ما در جهان حدوداً چیزی تحت عنوان اکران فیلم کوتاه به این معنا نداریم شاید کاری که ما می خواهیم تجربه کنیم جهان هم دنبال تجربه کردن آن است ما دنبال این هستیم که فیلم کوتاه دیده شود ولی شاید لزوماً بهترین بستر برای دیده شدن فیلم کوتاه پردۀ بزرگ نباشد، شاید سالن سینما یکی از امکانات ما باشد که می توانیم به پخش فیلم کوتاه به عنوان پیش نمایش فیلم-های بلند سینمایی فکر کنیم، می توانیم به راه اندازی کمپینی که در نوروز داشتیم فکر کنیم که چقدر خوب بود و استقبال شد البته در قالب هنر و تجربه بود و تعداد سانس ها کم و سالن ها محدود بود؛ آنچه مسلم است این است که در جهان شبکه های تلویزیونی مهمترین محلِ پخش فیلم های کوتاه هستند در بسیاری از موارد شبکه های تلویزیونی که فعالیت خبری دارند و نمی توانند فیلم بلند پخش کنند یا شبکه های خبری درجه ۱ در جهان با توجه به ساعت های پخش و خبرگویی که دارند باید بتوانند اوقات بین برنامه-هایشان را پر کنند، عمدتاً یا از آیتم های نمایشی استفاده می کنند یا فیلم های کوتاه را پخش می کنند.
من فکر می کنم ما باید بتوانیم پیوندمان را در دو حوزه ادامه بدهیم: ۱٫ امیدواریم بتوانیم با تلویزیون تعامل داشته باشیم و بخشی از فیلم هایمان در تلویزیون پخش کنیم، ۲٫ پخش از طریق گروه هنر و تجربه را بتوانیم ادامه دهیم و درنهایت اگر امکانش فراهم شد بتوانیم VODها را در حوزه فیلم کوتاه فعال کنیم.
ـ پیش نمایش فیلم های کوتاه در سالن‌های سینما هم ایدۀ خوبی بود که تکرار نشد.
آن ایده خوب فقط یک اشکالات حقوقی راجع به بلیط فروشی دارد، باید هر کدام از تهیه کننده های فیلم‌های بلند قانع شوند بخشی از سهم شان را در بلیط فروشی به فیلم کوتاه اختصاص بدهند.
ـ به تلاش برای نمایش فیلم‌کوتاه در vod ها اشاره کردید. شیوه این طرح به چه صورت خواهد بود؟ مثلا در پیش نمایشِ سریال ها یا فیلم های سینمایی.
این اتفاق یکبار تجربه شد و یکی از موسسات ویدیو رسانه در بخش سریال هایش فیلم های کوتاه سینمای ایران را پخش کرد. البته آنها را به صورت رایگان پخش کرد، اما الان یکی از مسائل اصلی ما این است که بتوانیم منافعی هر چند ناچیز را به فیلم ساز کوتاه مان برگردانیم.
تنها جایی که فقط دارد از کالای ایرانی حمایت می کند حوزه سینماست، یعنی اکران فیلم خارجی برای ما ممنوع است فیلم خارجی راه نمی دهیم، اقتصادش اقتصادِ درون گرایی است و وابسته به همان بلیت‌فروش‌های محدودمان است. فیلم کوتاه مان هم همینطور است تمام فیلم های کوتاهی که دیده می شود عمدتاً توسط بخش خصوصی و دولتی دارد با بودجه های خودمان تولید می شود .می خواهم بگویم مثلاً در صنعت خودرو اگر همۀ حمایت مان معطوف به کالای داخلی نیست یا در صنایع دیگر، ولی واقعیت این است که در صنعتِ فیلم کشور حمایت از کالای ایرانی نزدیک ۴۰سال ادامه داشته و واقعاً تنها صنعت ماست که به تنهایی و بدون اتکا به نیروی خارجی دارد به حیات خودش ادامه می دهد.
هیچ عرصه‌ای معادل فیلم کوتاه حضور جهانی و افتخارآفرینی نداشته است.
ـ یکی از موضوعات مهم در کلام آقای حیدریان به عنوان رئیس سازمان سینمایی توجه به بحث تهضت تولید محتوا است. این توجه در حوزه انجمن سینمای جوان به چه صورت خواهد بود؟
تصور ما این است که امسال سال متفاوت تری برای انجمن سینمای جوان خواهد بود، می خواهیم دفاتر سینمایی مان را در سراسر کشور فعال تر کنیم به این معنا که اعتبار دفتر تهران را کاهش بدهیم و بیشتر اعتبارات را از طریق دفاتر مصرف کنیم، سال گذشته برای ما سال آموزنده ای بود و تجربه هایی داشتیم که با حداقلِ حمایت های مالی، فیلم های خیلی خوبی از شهرستان ها به جشنواره ما راه پیدا کرد، یعنی شما تصور کنید عددش خنده دار است ما از یک فیلم سازی ۵۰۰ هزار تومان حمایت کردیم و توانست در ۱۸۰۰ فیلمی که به جشنواره راه پیدا کرد، جزء ۱۰۰ فیلم اول باشد. اگر ما ۱۰ برابر این پول را در تهران خرج می کردیم اتفاقی نمی افتاد.
ما هر سال سعی می کنیم یکی از محورهای جشنواره مان را شعار سال قرار بدهیم یعنی امسال در حاشیه جشنواره ها ما از بستر فیلم کوتاه استفاده می کنیم برای قانع کردن خرید کالای ایرانی توسط مردم و آثاری که دارای این دست از مفاهیم باشند، مورد توجه قرار خواهیم داد ، امسال دو ویژگی برای ما دارد یکی چهلمین سال پیروزی انقلاب است و طبعا آن دسته از آثاری که موضوع آن به چهلمین سال انقلاب برمی گردد حتماً مورد توجۀ ما خواهد بود و دوم اینکه به شعار امسال هم توجه کنیم و برای اینکه مردم را قانع کنیم که کالای ایرانی بخرند، به این مقوله توجه ویژ ه ای خواهیم کرد .
برنامه امسال ما این است که بیشتر اعتبارات مان را در دفاتر پخش کنیم و از استعدادها و ظرفیت بچه های شهرستان بیشتر استفاده کنیم، هزینۀ تولید فیلم فعلاً در شهرستان ها نسبت به تهران پایین تر است و راجع به استعدادها هم کسی نمی تواند بگوید کسی که در شهرستان زندگی می کند استعدادش کمتر از کسی است که در تهران زندگی می کند و خوشبختانه هم امکانات الان در سراسر کشور پخش است، امکانات دوربین و تدوین مانند سال های گذشته نیست که شما فقط با دوربین ۸ نگاتیو و امکاناتی که انجمن می-داد بتوانید کار کنید و همۀ بچه ها هم باسواد و امروزی ومسلط به آخرین تکنولوژی ها هستند و دارند کار می کنند و بسیاری از فیلم های برگزیدۀ ما در سال چه در مناطق و چه در جشنواره بین المللی ساخت بچه-های شهرستان است.
لذا امسال تمرکز ما برای تولید محتوا و نهضت تولید محتوا توجه کردن به دفاتر است، علاوه بر آن داریم نمایندگی هایمان را به طور جدی توسعه می دهیم و معنای آن این است که ما تمام نمایندگی هایمان را به عنوان پایگاه تولید محتوا مدنظر قرار دادیم و امیدواریم از دلِ آن بتوانیم فیلم های بیشتری تولید کنیم.
راجع به بازارهای جهانی که نکتۀ مهمی در حوزۀ فیلم کوتاه است، من مطمئنم هیچ عرصه ای معادل فیلم کوتاه حضور و افتخارآفرینی نداشته است، نه در ورزش، نه در ادبیات، نه در تئاتر، نه در موسیقی ونه در هیچ عرصه ای امکان ندارد شما ۹۰۰ حضور بین المللی ظرف یک سال در اقصی نقاط دنیا داشته باشید، مردم واقعاً نمی دانند، ۹۰۰ بار نام ایران و پرچم ایران به خاطر فیلم کوتاه در جهان برافراشته شده و نزدیک ۲۰۰ جایزه بین المللی گرفتیم، یعنی حضورِ بین المللی ما کم نظیر است و افتخارآفرین است.
ـ این حضور فقط از کانال سینمای جوان است؟
خیر. بخشی از این تولیدات تولیداتِ انجمن سینمای جوان است و حضورها هم حضورهای مستقلی است و ما تعدادی از فیلم هایی را که می سازیم به جشنواره ها می فرستیم ولی عمدۀ این فیلم هایی که دارد می رود توسط فیلم سازان مستقلِ فیلم کوتاه کشور است . ما یک دورۀ تاریخی را داریم تجربه می کنیم، دو سه سال اخیر و انشاءالله سالهای بعد سالهای جهشِ فیلم کوتاه است.
در بخش بین الملل تلاش داریم فیلم هایی که خودمان تهیه کردیم یا فیلم هایی که فیلم سازان مستقل ساخته را به جشنواره های جهانی و بین المللی معرفی کنیم؛ می دانید که یکی از مشکلات ما این است که درحقیقت برای ثبت کردن در این جشنواره ها مقداری پول می خواهند که یا یورو یا دلار است و داشتن کردیت کارت یک مساله ای است برای بچه هایی که بتوانند آنلاین پول هایشان را پرداخت کنند و در این جشنواره ها ثبت نام کنند و ما سعی کردیم در این بخش کمک کنیم .
ـ سینما زبانِ بین المللی است و تفاوتی ندارد فیلم در چه کشوری تولید شود، در موضوع مشخص تولید بین الملل آیا در انجمن فعالیتی انجام شده است یا قرار است فعالیتی انجام شود؟
این اتفاق افتاده یعنی سال گذشته با حمایت ما فیلم هایی خارج از ایران ساخته شده ، بخشی از پول آن را کشور دیگری داده، بخشی از پولش را ما به فیلم ساز دادیم که فیلم ساخته شده و علاوه بر آنها امسال هم ادامه دارد ما چندین تفاهم نامه با رایزنی های مختلف فرهنگیِ کشورهای دیگر عقد می کنیم که براساس آن تولید مشترکِ فیلم کوتاه را تعقیب کنیم. بحث اصلی ما هم این است که به بهتر دیده شدن فیلم کوتاه کمک شود ، وقتی یک فیلم پخش جهانی داشته باشد به بهتر دیده شدن آن خیلی کمک می کند هر چند ما در حضورهایمان در جشنواره ها کم نظیریم و نزدیک به ۹۰۰ حضور بین المللی داریم، بچه های ایرانی با خلاقیت خودشان و با استعداد و زحمات خودشان حضور پیدا کردند و جوایز مختلفی را کسب کردند ولی درخصوص بازار اینکه ما بتوانیم فیلم ها را بفروشیم و مشخصاً بتوانیم به شبکه های تلویزیونی خارجی بفروشیم فاصلۀ زیادی داریم.
امسال در جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران که در آبان ماه پیش رو خواهیم داشت بازار محدودی را برگزار می کنیم و فقط خریدارانِ فیلم کوتاه را از شبکه های تلویزیونی مختلف دعوت می کنیم که ببینیم می توانیم تعدادی از فیلم های کوتاهِ خوب ایرانی را که نگاهِ جهانی دارند و مردم جهان می پسندند، به این شبکه ها بفروشیم و ایجاد بازار کنیم. درحقیقت ما بازاری از این حیث نداشتیم و ایجاد بازار کارِ سختی است و شک نکنید، ما به کرات و با موفقیت حضور بین المللی و جشنواره ای داشتیم ولی به آن معنا که از بازارهای بین المللی برای خرید و فروش فیلم کوتاه بشود صحبت کرد فعلاً خبری نبوده است.
امسال می توانیم یکی از چشم اندازهای سینمای جوان را تلاش برای دستیابی به بازارهای بین المللی بدانیم؛ تلاش می کنیم ولی نتیجۀ آن را نمی دانیم.
ـ بحث نظارتی هم روی خروجی این فیلم های تولیدی کوتاه دارید؟
نه، اگر فیلمی توسط ما ساخته شود سناریوی آن را خوانده ایم، اگر شما تقاضا داشته باشید که فیلم از طریق ما اقدام شود ما حتماً فیلم شما را می بینیم، فضای فیلم کوتاه آنقدر سالم است که حتی کسانی که دارند مستقل می سازند و کسانی که از ارشاد مجوز نگرفتند و یا با انجمن کاری نداشتند هم فضای فیلم-هایشان فرهنگی است.
ـ وضعیت غرفۀ فیلم کوتاه در حوزۀ سینما به کجا انجامیده و قرار است چه زمانی این ماجرا نهایی شود؟
توسط انجمن فیلم کوتاه خانه سینما مذاکرات و رایزنی هایی با مدیرعامل موزه سینما انجام شده و قرار شد یک فضایی در اختیار آنها بگذارند و کارهای اصلی انجام شده و به نظرم اتفاقِ بزرگی است، ما جوایز و دستاوردهای بسیاری زیادی در طول سال های گذشته از حوزه فیلم کوتاه به دست آوردیم که در آن غرفه رونمایی خواهد شد. می دانم آقای مسعود امینی‌تیرانی شخصاً دارند کار را پیگیری می کنند و امیدوارم به زودی کارشان انجام شود.
جشنواره سی‌وپنجم آغاز هویت بخشی موضوعی به جشنواره فیلم کوتاه است.
ـ جشنواره سینمای جوان که امسال سی و پنجمین دوره آن را شاهد خواهیم بود مشخصاً چه تفاوتی با دوره های قبل دارد و ما شاهد چه میزان جهش در این دوره اخیر خواهیم بود؟
ما امسال در جشنواره به تاکید رئیس سازمان سینمایی راجع به هویت سازی برای جشنواره اقدام می کنیم به این معنا که جشنواره بین المللی فیلم کوتاه ایران که ۳۵ سال از عمر آن گذشته شعارهایش باید روشن باشد و فیلم سازان جهان بدانند این جشنواره بستر و محلی برای ارائه چه دست فیلم هایی است، چنانچه همۀ جشنواره های بین المللی مهم جهان به تعریف هویتی از خودشان رسیده اند و دارند این را منتشر می-کنند، الان حال و هوای تمام جشنواره های بین المللی دنیا مشخص است مانند کن، ونیز و…، هیچ کدام تکنیک محور نیستند، رویکردهای سیاسی و هنری آنها روشن است ما هم همین را می خواهیم داشته باشیم. درحقیقت ما امسال یک شعار در بخش بین الملل داشتیم و آن ارزش های انسانی و جامعه بود و صرفاً به ارزش های انسانی توجه نکردیم چون قرائت اومانیستی که کشورهای دیگر از ارزش های انسانی دارند با قرائتی که ما از ارزش های انسانی داریم متفاوت است، نسبتش با اجتماع، نستبش با جامعه و با بشریت برای ما خیلی تعیین کننده است، این شعار اصلی ما در حوزۀ بین الملل است و در حوزۀ داخل هم شعارهای جدی خواهیم داشت هم راجع به چهلمین سال انقلاب و هم راجع ایمان و امید از نگاهِ انسان معاصر و اینها هیچ منافاتی با تکنیک محوری جشنواره ما ندارد، بسیاری از جوایزی که می دهیم جوایز تکنیکال است ولی رویکرد و چشم اندازی که به جشنواره داریم این است که ما به ارزش های متعالی، اخلاقی و انسانی و باورهای ملی و مذهبی مان بتوانیم در قالب جشنواره توجه کنیم.
ـ پس جشنواره سی و پنجم آغاز هویت بخشی به جشنواره فیلم کوتاه است؟
بله امیدوارم اینگونه باشد چون ما تنها جشنواره ای هستیم که در ایران وجود دارد و به نام شهر تهران است، جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران، نه مانند فجر است که درباره انقلاب اسلامی باشد و نه مانند حقیقت است که یک معنایی در عنوانش باشد لذا مجبوریم و باید در کنار این عنوان که ممکن است حتی عنوانی خنثی باشد و صرفاً راجع به فیلم کوتاه صحبت می کند، بتوانیم رویکردهای اساسی مان، جهان بینی و هستی شناسی مان را داشته باشیم
امیدوارم فیلم کوتاه ایران روزهایی را ببیند که بدون دخالت دولت و حمایت انجمن سینمای جوان همچنان افتخارآفرین باشد
ـ قطعاً هر مدیری یک ایده آل هایی دارد و یک آرزوهایی برای مجموعه خودش دارد، آن اتفاقی که شما آرزو دارید در انجمن تحقق پیدا کند چیست؟
من آرزو دارم اعتبارات انجمن آنقدر افزایش پیدا کند که هم بتوانیم به لحاظ پرسنلی سطح کیفی را ارتقاء بدهیم و هم بتوانیم خدمات رفاهی به آنها ارائه بدهیم و هم بتوانیم از تمام فیلم سازانِ کوتاه کشور حمایت کنیم. چتری باشیم برای همۀ فیلم کوتاهی ها یعنی من امیدوارم روزگاری انجمن سینمای جوانان ایران بتواند جشنواره فیلم کوتاه تهران را برگزار کند وحتی یکی از آثارش هم برای انجمن نباشد، یعنی ما باید بسترسازی کنیم، باید یک فضایی را آماده کنیم که فیلمساز مستقلِ فیلم کوتاه ایرانی بتواند نفس بکشد و ضرورتی ندارد این تولیدات انجمن باشد، انجمن به عنوان دستگاهی است که حامی کارِ فرهنگی و تولید فیلم کوتاه در کشور است می تواند زمینه سازی بکند و راه کشفِ استعدادهای جوان را ایجاد کند و از این حیث من امیدوارم فیلم کوتاه ایران روزهایی را ببیند که بدون دخالت دولتی و حتی بدون حمایت انجمن سینمای جوان همچنان برای ایران افتخارآفرین باشد.
