آرمان فیاض:
برداشت اشتباه از «فیلم مؤلف»

به‌گزارش روابط‌عمومی انجمن سینمای جوانان ایران ]‌نقل از ایسنا، این فیلم‌بردار و کارگردان  درباره شرایط فیلم‌برداری در سینمای کوتاه و تفاوت آن با سینمای بلند، توضیح داد: این دو حوزه تفاوت‌های عمده‌ای دارند و من به شخصه معتقدم که فیلم‌برداری در سینمای بلند و سینمای کوتاه، دو مقوله کاملا جدا از هم هستند. به همان اندازه که فیلم کوتاه مخاطب خاص خود و قطعاً حرفه‌ای‌تری دارد، مکان‌ها و جشنواره‌هایی هم که شما در آن‌ها به تماشای فیلم کوتاه می‌نشینید متفاوت از مکان‌های تماشای فیلم بلند است. بنابراین وقتی این دو حوزه در این جزییات با هم اختلاف دارند، در جزییات ساختاری هم دچار اختلافاتی هستند.

وی در ادامه افزود: فیلم کوتاه به یک محصول خلاقانه و هنری گفته می‌شود. محصولی که نیاز مبرمی به بازگشت سرمایه ندارد و معمولا توسط فیلم‌سازان با سرمایه شخصی و یا با همراهی سرمایه‌گذارانی که از ابتدا می‌دانند بازگشت مالی وجود ندارد، ساخته می‌شوند. این ویژگی همه مسائل این حوزه را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد. یک فیلم سینمایی در هنری‌ترین شکلش، به مخاطب خود فکر می‌کند و برای جشنواره‌هایی که می‌تواند در آن‌ها حضور داشته باشد و حتی شرایط اکرانش،‌ برنامه‌ریزی صورت می‌گیرد. این اتفاقی است که برای یک فیلم کوتاه رخ نمی‌دهد.

فیاض افزود: به دلیل همین تفاوت‌ها، مقوله‌های فنی این دو حوزه مانند فیلم‌برداری، تدوین و اساسا معنای بصری در فیلم کوتاه نسبت به فیلم بلند متفاوت است و همه چیز را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد.

این کارگردان و فیلم‌بردار سینمای کوتاه تأکید کرد: در همه جای دنیا، فیلم کوتاه مخاطب خاص خود را دارد و اینگونه نیست که مخاطب عمومی داشته باشد. به همین دلیل هم در اکران فیلم کوتاه در همه جای دنیا، مخاطبان یا دانشجویان علاقه‌مند به این حوزه هستند و یا هنرمندان فعال در این زمینه و اهالی سینما. البته در میان اهالی سینما هم فعالان سینمای بلند خیلی علاقه‌ای برای شرکت در ایونت‌های مربوط به فیلم کوتاه ندارند و دلایل خاص خود را هم دارند. این شرایط در همه جای دنیا وجود دارد اما در کشورهای دیگر ایونت‌های مربوط به سینمای کوتاه به‌صورت جدی‌تر و گسترده‌تری برگزار می‌شود.

وی تأکید کرد: با این گزاره مخالفم که تماشاگر سینمای کوتاه در ایران نسبت به تماشاگر فیلم‌های کوتاه در یک کشور اروپایی صاحب سینما، کمتر و یا حتی غیرفعال‌تر است. من فکر می‌کنم به دلیل ماهیت وجودی انجمن سینمای جوانان که بیش از 80 نمایندگی در سراسر کشور دارد، فضای گسترده‌ای برای بروز علاقمندی فیلمسازان جوانی که اولین متریال پیش روی‌شان فیلم کوتاه است، به‌وجود آمده است. برای همین جشنواره فیلم کوتاه تهران، هر سال با حجم عظیمی از مراجعین و تماشاگران ویژه‌ای طرف هستیم که اغلب خودشان هم فیلمساز هستند. از این نظر ما جزو معدود کشورهایی هستیم که خیلی به فیلم کوتاه اهمیت می‌دهیم و فعالان زیادی در این حوزه داریم.

فیاض درباره قبول همزمان چند مسئولیت فنی در فرآیند تولید یک فیلم کوتاه از سوی یک نفر هم گفت: مسئله اصلی در این مورد، مسئله مالی است. سرمایه‌ای که برای یک فیلم کوتاه در نظر گرفته می‌شود، اصلا قابل قیاس با سرمایه‌ یک فیلم کوتاه در یک کشور اروپایی نیست. پس زمانی که یک فیلمساز با محدودیت مالی مواجه است، کارهایی که فکر می‌کند خودش می‌تواند انجام دهد، خودش برعهده می‌گیرد تا مدیریت مالی بهتری روی پروژه خود داشته باشد.

وی افزود: مسئله دیگری هم وجود دارد و آن برداشت اشتباه از مقوله «فیلم مولف» است. این برداشت اشتباه در سینمای بلند و کوتاه ما وجود دارد و تصور غالب این است که فیلم مولف، یعنی فیلمی که کارگردان خودش برای آن فیلمنامه بنویسد، خودش آن را تدوین کند، خودش فیلمبرداری کند تا نتیجه‌اش بشود یک فیلم تألیفی! این تصور، تصور غلطی است. می‌توان در یک دنیای دوستانه همکاری، به شرط انتخاب درست عوامل، شما همچنان می‌توانید یک فیلمساز مولف باشید.

این فیلم‌بردار سینما که سال گذشته سیمرغ بهترین فیلم‌برداری جشنواره فیلم فجر را نیز دریافت کرد، درباره لزوم تنوع ژانر در سینمای کوتاه هم گفت: من به تازگی داور یک جشنواره آمریکایی شده‌ام و دارم فیلم‌های آن‌ها را می‌بینم. تا این لحظه تصورم این بود که ژانر در فیلم کوتاه معنای جدی ندارد چراکه احساس می‌کردم زمان ارائه فیلم کوتاه زمان محدودی است، در حالی که ژانر نیاز به یک گستردگی زمانی برای قوام پیدا کردن دارد. احساس می‌کردم این دو مقوله قابل جمع نیستند اما در این جشنواره معتبر آمریکایی، تا به امروز تعداد زیادی فیلم مبتنی‌بر ژانر دیده‌ام که موفق هم بوده‌اند. از این نظر فکر می‌کنم شاید ما تا به امروز راه را اشتباه رفته‌ایم. من هنوز فیلم کوتاه موفق در حوزه ژانر، در سینمای ایران ندیده‌ام اما فکر می‌کنم تلاش‌هایی در دنیا در این زمینه صورت گرفته که تلاش‌های موفقی هم بوده، امروز تصورم این است که می‌توانیم در سینمای کوتاه روی ژانر کار کنیم اما باید قواعد آن را به خصوص از منظر فیلم‌نامه به خوبی بلد باشیم.